دوشنبه ۰۸ اردیبهشت ۰۴ | ۱۱:۰۸ ۰ بازديد
چربی‌گیر (Grease Trap) یک مخزن زیرزمینی یا زیرسینکی است که با ایجاد سکون و کاهش سرعت جریان فاضلاب، شرایط جداسازی چربی‌ها و روغن‌ها از پساب را فراهم می‌کند. این دستگاه‌ها معمولاً در مسیر خروجی فاضلاب آشپزخانه‌های صنعتی، رستوران‌ها، فست‌فودها و سایر مراکز تولید فاضلاب چرب نصب می‌شوند.
مکانیسم کار چربی‌گیر بر اساس تفاوت چگالی بین آب و چربی است. چربی‌ها و روغن‌ها با چگالی حدود 0.9 گرم بر سانتیمتر مکعب، سبک‌تر از آب هستند و در شرایط سکون به سطح آب شناور می‌شوند. از طرفی ذرات جامد سنگین‌تر نیز در کف مخزن ته‌نشین می‌شوند.
انواع چربی‌گیر از نظر جنس بدنه
1.چربی‌گیر فایبرگلاس (GRP)
مزایا:
-مقاومت بالا در برابر خوردگی و مواد شیمیایی
-عمر طولانی (معمولاً بیش از 50 سال(
-سبکی وزن و حمل‌ونقل آسان
-مقاوم در برابر اشعه UV
-راندمان حذف چربی تا 98%
-قابلیت ساخت در ابعاد سفارشی
معایب:
-نیاز به نصب کاملاً استاندارد برای جلوگیری از نشتی
-امکان آسیب به اتصالات چسبی و واشرها
-کاربرد: رستوران‌ها، هتل‌ها، آشپزخانه‌های صنعتی، پالایشگاه‌ها
2.چربی‌گیر پلی‌اتیلن
مزایا:
قیمت مناسب
وزن سبک و نصب آسان
مقاومت بالا در برابر ضربه
آب‌بندی کامل
قابلیت بازیافت
مقاوم در برابر خوردگی
معایب:
مقاومت حرارتی کمتر نسبت به فایبرگلاس
محدودیت در اندازه‌های بسیار بزرگ
کاربرد: رستوران‌های کوچک، فودکورت‌ها، مجتمع‌های مسکونی، کارواش‌ها
3.چربی‌گیر بتنی
مزایا:
قیمت اولیه پایین
مقاومت فیزیکی بالا
معایب:
وزن بسیار بالا
طول عمر کم
مستعد خوردگی
بازدهی پایین در حذف چربی
نیاز به ضدآب کردن
کاربرد: پروژه‌های با بودجه محدود، کارخانه‌های قدیمی
4.چربی‌گیر استیل
مزایا:
بهترین کیفیت و دوام
مقاومت بسیار بالا
عمر مفید بیش از 20 سال
حذف بوهای نامطبوع
معایب:
قیمت بسیار بالا
وزن سنگین
امکان خراشیدگی در شستشو
کاربرد: مراکز حساس مانند بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها
انواع چربی‌گیر از نظر عملکرد
1.چربی‌گیر ثقلی (هیدرومکانیکی)
ساده‌ترین و رایج ترین نوع
بدون قطعات متحرک
نیاز به تخلیه دستی (معمولاً هر 2-4 هفته)
مناسب برای واحدهای کوچک
2.چربی‌گیر اتوماتیک
مجهز به سیستم گرمایش و جمع‌آوری خودکار چربی
کاهش نیاز به بازرسی دستی
هزینه اولیه بالاتر اما هزینه نگهداری کمتر
مناسب برای واحدهای متوسط تا بزرگ
چربی‌گیر (Grease Trap) یا Interceptor یک دستگاه مکانیکی است که برای جداسازی چربی‌ها، روغن‌ها و مواد جامد (FOG: Fats, Oils, Grease) از فاضلاب استفاده می‌شود. این سیستم‌ها عمدتاً در رستوران‌ها، آشپزخانه‌های صنعتی، هتل‌ها، کارخانه‌های تولید مواد غذایی و هر مکانی که فاضلاب چرب تولید می‌کند، نصب می‌شوند.
مقررات و استانداردها
در بسیاری از کشورها و شهرها، نصب چربی‌گیر برای مراکز تولید فاضلاب چرب الزامی است. عدم رعایت این مقررات ممکن است منجر به جریمه یا تعطیلی واحد صنفی شود. استانداردهای طراحی و ساخت چربی‌گیرها معمولاً توسط سازمان‌های محیط زیست و آب و فاضلاب هر کشور تعیین می‌شود.
نحوه عملکرد چربی‌گیر
مرحله اول - جداسازی ذرات درشت: فاضلاب وارد سبد آشغال‌گیر می‌شود و ذرات بزرگ مانند باقیمانده غذا جدا می‌شوند
مرحله دوم - کاهش سرعت جریان: بافل‌های ورودی سرعت فاضلاب را کاهش می‌دهند
مرحله سوم - جداسازی بر اساس چگالی:
چربی‌های سبک به سطح می‌آیند
ذرات سنگین در کف ته‌نشین می‌شوند
آب نسبتاً تمیز در وسط باقی می‌ماند
مرحله چهارم - خروج آب تصفیه‌شده: آب از زیر بافل خروجی که حداقل 15 سانتیمتر زیر سطح آب قرار دارد، خارج می‌شود
مرحله پنجم - جمع‌آوری چربی: چربی‌های شناور به صورت دستی یا اتوماتیک جمع‌آوری می‌شوند
کاربردهای چربی‌گیر
۱. صنایع غذایی و رستوران‌ها
جلوگیری از ورود چربی‌ها و روغن‌های پخت‌وپز به سیستم فاضلاب
کاهش گرفتگی لوله‌ها و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری
۲. هتل‌ها و مراکز پذیرایی
مدیریت فاضلاب ناشی از شست‌وشوی ظروف و تجهیزات آشپزخانه
جلوگیری از بوی نامطبوع ناشی از تجمع چربی در لوله‌ها
۳. کارخانه‌های تولید مواد غذایی
جداسازی روغن‌های صنعتی و چربی‌های حیوانی از پساب
کمک به رعایت استانداردهای زیست‌محیطی و جلوگیری از آلودگی آب
۴. بیمارستان‌ها و مراکز درمانی
کنترل فاضلاب ناشی از آشپزخانه‌ها و رستوران‌های داخلی
جلوگیری از انسداد سیستم فاضلاب مراکز درمانی
۵. مجتمع‌های مسکونی و تجاری
مدیریت فاضلاب چرب در ساختمان‌های بزرگ با آشپزخانه‌های مشترک
مزایای استفاده از چربی‌گیر
۱. جلوگیری از انسداد لوله‌ها و فاضلاب
چربی‌ها در لوله‌ها سرد شده و جامد می‌شوند و باعث گرفتگی می‌گردند. چربی‌گیر از این مشکل جلوگیری می‌کند.
۲. کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری
با جلوگیری از تجمع چربی در لوله‌ها، نیاز به تعمیرات و استفاده از مواد شیمیایی کاهش می‌یابد.
۳. کمک به محیط زیست
ورود چربی‌ها به سیستم فاضلاب شهری یا طبیعت باعث آلودگی آب‌ها و آسیب به اکوسیستم می‌شود. چربی‌گیر این آلودگی را کاهش می‌دهد.
۴. رعایت قوانین شهرداری و محیط زیست
بسیاری از شهرها استفاده از چربی‌گیر را برای رستوران‌ها و صنایع غذایی اجباری کرده‌اند. نصب آن از جریمه‌های قانونی جلوگیری می‌کند.
۵. کاهش بوی نامطبوع
تجمع چربی در لوله‌ها باعث تولید گازهای بدبو مانند سولفید هیدروژن (H₂S) می‌شود. چربی‌گیر از این مشکل جلوگیری می‌کند.
۶. افزایش عمر سیستم فاضلاب
با کاهش رسوب چربی در لوله‌ها و پمپ‌ها، طول عمر تجهیزات افزایش می‌یابد.
انواع چربی‌گیر
۱. چربی‌گیر مکانیکی (سنتی)
از جنس پلی‌اتیلن، فایبرگلاس یا استیل ساخته می‌شود.
دارای بافل (Baffle) برای جداسازی چربی از آب.
نیاز به تخلیه و نظافت دوره‌ای دارد.
۲. چربی‌گیر هوشمند (اتوماتیک)
مجهز به سیستم اتوماتیک جداسازی و پمپاژ چربی
نیاز به نظافت کمتری دارد.
مناسب برای مکان‌های بزرگ مانند کارخانه‌ها و هتل‌ها.
۳. چربی‌گیر زیرسینکی (کوچک)
برای استفاده در آشپزخانه‌های کوچک، سینک ظرفشویی و فست‌فودها
معمولاً از جنس پلی‌اتیلن یا استیل ضدزنگ ساخته می‌شود.
جمع‌بندی
چربی‌گیرها نقش حیاتی در مدیریت فاضلاب چرب، جلوگیری از انسداد لوله‌ها و حفاظت از محیط زیست دارند. انتخاب نوع مناسب آن بستگی به میزان فاضلاب تولیدی و نوع کاربری دارد. رستوران‌ها و صنایع غذایی باید به‌طور منظم چربی‌گیر را سرویس و تخلیه کنند تا کارایی آن حفظ شود.
